Satranç Nedir? Nasıl Oynanır?

En Doğru Ve En Hızlı Nasıl Satranç Öğreniriz?

Satranç aynı İngilizce gibi sürekli tekrarla öğrenilir. Nasıl öğrenildiği genel ağın her yerinde yazmaktadır. Burada satrancın nasıl olur da çok hızlı bir şekilde öğrenilebileceği anlatılacaktır. Bu yönüyle diğer anlatımlardan farklı bir öğretime sahiptir.

Satrançta amaç ordunun baş komutanı olan “şah”ı kıstırmaktır. Şah alınmaz. Sadece kıstırılır. Esir almak da denebilir. Şah hariç diğer bütün taşlar oyundan atılır. Şah, devletin başı olduğu için atılmaz, sadece etkisiz hale getirilir. Zaten oyundan atılsa da fark etmez. Bir şekilde oyun bitmiştir.

Satrançta amaç, neredeyse hiç bir oyunda olmadığı kadar sadece kazanmaktır. Satrancı kazanan sadece kazanır. Bir para getirisi yoktur. Bilyedeki gibi bilyeleri ütme yoktur.

Satranca ilk kez dokunuyorsanız aşağıdaki oyunu oynayın.

Yukarıdaki oyunda amaç vezirin tüm piyonları yemesidir. Beyaz piyonların amacı da içlerinden birinin 1. Satıra (kişiye göre en uzaktaki satır) çıkmasıdır. İlk hamleyi beyaz yapar. Satrancın bilinmesi gerekli ilk kuralı bu. Beyaz piyona (asker) ilk kez dokunuyorsanız 2 kare ilerleyebilirsiniz.

Onun dışında piyon hep tek kare ve hep ileri oynar. Geri dönemez. Sağa sola gidemez. Tek şart hariç. Piyon elinde 2 kılıç olan bir askerdir. Sağ ve sol çaprazındakileri kılıcı ile oyun dışı eder ve oyun dışı ettiği taşın yerine geçer. Üstteki resimde görüldüğü gibi Siyah Vezir düz gidip beyaz piyonu yiyebilir. Yemeyip piyonun önünde dursa o piyonun sağ ve solundaki piyonlar veziri yiyebilir. Satrançta yeme şekli kısaca böyledir. Bu basit vezir-piyon oyununda her zaman vezir kazanır, fakat satrancı iyi bilen biri, yeni başlamış birini piyonlarla yenebilir. 300 filminde askerlerin hepsi kalkanını öyle bir siper ediyordu ki o kalkanların hepsi tek kalkanmış gibi hareket ediyordu. Böylece düşman aralarına sızamıyordu.

Satranç da öyledir. Bir savaş oyunudur. Tek bir piyon kaybederse tüm ordu kaybedebilir. Düşman o zayıf kalkanı geçer, içeri girer ve kaleyi içten fetheder. O yüzden satrançta en önemli kural ilk taşı yedirmemektedir. Ne olursa olsun ilk taş yedirilmediği sürece kazanma ya da kaybetme olasılığı hep eşite yakındır. Çünkü beyaz ilk başladığı için her zaman kazanır. Yine de satranç ustası Efim Bogolyubov şöyle der:  “Beyaz oynar kazanırım çünkü beyazım, siyah oynar kazanırım çünkü Bogolyubov’um.” Önemli olan beyazla oynamak değil her defasında doğru taşla oynayabilmektir.

Yukarıdaki oyunda vezir her yöne istediği kadar gider ve gittiği her yerdeki taşı yiyebilir.  Piyonlar yukarıdaki gibi birbirini koruyarak ilerlerse vezir karşısında bir şansları olabilir. Bu oyunda hamle süresi 2-3 sn olmalıdır. Aksi takdir satranç sıkıcı gelmeye başlayabilir. Oynarken hiç bir şey düşünmeden sadece taşlar hareket ettirilmelidir. Önemli olan kazanmak değil öğrenmek olduğu için düşünmeye gerek yoktur.

Hatta rakibiniz sürekli düşünüyorsa ona önemli olanın sadece taşı hareket ettirmek olduğunu hatırlatabilirsiniz. Parmakların bir beyni vardır ve aynı şeyi ne kadar fazla tekrar ederse o kadar hızlı öğrenir.

Yukarıdaki gibi piyonları kale ile güçlendirerek veziri yenebilirsiniz. Kale de aynı piyon gibi öne doğru ilerler. Bunun yanında geri de gidebilir. Sağa sola da. Vezir sağ, sol, ileri, geri ve 4 çapraz yönde hareket edebilirken kale sadece ve sadece çapraz yönlere gidemez. Böylece kale kendi önünde ileri doğru hareket eden piyonu vezirin yemesini engeller. Vezir kalenin önündeki piyonu yerse kale de veziri yer ve oyunu beyazlar kazanır. Kale destekli bu oyun, kuralları iyice pekişene kadar oynanmalıdır.

Atları da kalenin yanına yerleştirerek Vezire karşı oldukça güçlü bir ordu oluşturun. Sırayla vezire sahip olarak tüm kuralları benimseyene kadar bu oyunu hızlıca ve hiç durmadan oynayın. Bu oyunu vezirin kazanması neredeyse imkansız.

Atla ne tarafa gitmek istiyorsanız. Hemen önündeki kareden saymaya başlayın 1,2 diye. Örneğin öne gitmek istiyorsanız. 1, 2 deyin. 2. Kareye vardığınızda eğer sağa gitmek istiyorsanız sağa kareye koyun. Sola gitmek istiyorsanız sola kareye koyun. Her yöne bu şekilde sayıp 3. Hamleyi yapmak için iki taraftan birini tercih edin. Satrançta sadece At etrafındaki tüm taşların üstünden atlayabilir.

Filleri de atların yanına koyup sürekli taş rengi değiştirerek birbirinizi yenmeye çalışın. Fillerin bir tanesi siyah (açık turuncu) karede diğeri ise beyaz (açık gri) karede bulunmaktadır. Siyah karedeki fil sadece siyahlarda olmak üzere istediği kadar hareket edebilir. Beyaz karedeki fil de sadece beyaz karede ilerleyebilir. Böylece fil sadece çapraz yönde hareket eder  Filin önündeki piyon ilerlemiş olmalıdır ki fil de hareket edebilsin. Piyon bir askerdir. Filin önünde kendi askerini ezmemesi için onun orada bulunmaması gerekir. Unutulmamalıdır, sadece at tüm taşların üzerinden atlayıp kendi yerine konabilir.

Yukarıdaki resimde beyaz taşların tamamı görülmektedir. Tüm taşlarla veziri yemeye çalışınız. Bu şekilde oynamak hamle olasılıklarını azaltacak ve düşünmeyi azaltacaktır. Çünkü satrancın ilk açılışında en az iki haneli sayıda açılış yapma olasılığı varken bir kaç hamleden sonra bu olasılıklar üç haneli sayıya ulaşmaktadır.

Nihayet tüm taşlarla satranç maçı yapabilirsiniz. Fakat satranç tahtasında her zaman için 1a karesine beyaz kale gelecek şekilde dizilim sağlanmalıdır. Ayrıca taş diziliminde vezirlerin hangi kareye konacağı karıştırılmaktadır. Vezir, beyaz ise beyaz kareye, siyah ise siyah kareye gelecek şekilde şahın yanına konmalıdır.

Daha önce söylendiği en önemli şey tek bir piyon vermeden oyuna başlayabilmektir. 300 filminde Spartalıların savaşı kaybetmesinin tek nedeni bir kişinin kalkanın zayıf kalmasıdır. O zayıf kalkan zincirin en zayıf halkası olarak bir savaşı kaybettirmektedir. Satrançta da durum budur. Gedik bir kere açılırsa kapatılması çok zordur. O yüzden satranç açılışları ezberlenebilir ya da ezber sevilmiyorsa karşıdaki kişinin yapacağı hamlelerin hepsi akıldan geçirilmelidir.

Vezir şuraya gelirse ne yapabilir? Şuraya giderse ne yapabilir? Aşağı inerse ne yapabilir gibi her bir taşın gidebileceği yerlerin tüm olasılıkları hızlı bir şekilde gözden geçirilmelidir. Sadece tek bir olasılığın atlanması oyunu kaybettirebilir. Bu satranç oyunun en önemli özelliğidir. Karşı tarafın hamlelerinin tamamımın gözden geçirilmesi en önemli kural olsa da sonraki hamlenin de gözden geçirilmesi ve bu üst üste gelebilecek hamlelerin hesaplanması satrançta şansa bağlı oyun kazanmayı sıfıra indirmektedir.

Ayrıca o ne yaparsa ben ne yapmalıyım? Sorusuna da sürekli cevap aranmalıdır. Kasparov gibi en güçlü oyuncuların yedi sekiz hamle ilerisini tahmin edebildikleri söylenir. Bu zamanla kazanabilecek bir beceridir. İlk başta herhangi birine sürekli olarak yenilmek işten bile değildir. Fakat oyunu tüm kuralları ile öğrendikten sonra durum tersine dönecektir. Tabi karşıdakinin ne yapabileceği sürekli gözden geçirilirse…

Satrançta bunlardan başka pek çok ince ayrıntı vardır.

Bunlardan biri sürekli olarak “açmaza almak”tır.

Arada bir sürü taş olsa da kalenizi vezirin karşısına dikmek avantajdır. O taşların sonuncusunu çekmek zorunda kalacak rakip, onu çekerse vezirinin yeneceğini anlayınca çok zor durumda kalabilir. O yüzden oyun anında sürekli olarak taşları açmaza almak gerek. Açmaz lafı, “Eğer vezirin arasını açarsan yerim.” anlamında yapılmaması gereken durumu ifade eder.

Arada fil veya at olur ve genelde bir piyon atı ve fili tehdit eder. Kaçması gerektiğini anlayan rakip için artık çok geçtir. Çünkü atı kaçarsa veziri gidecektir. Mecburen atı verir. Normalde tek bir piyonla oyun kaybedelebilecekken atını kaybeden rakip neredeyse sahadan silinir.

Oyunu kazanmak için sürekli olarak bir açılış üstüne doktora derecesinde düşünmek oyunu kazandırır. Bu da karşıdaki oyuncuya göre yapılacak hamleleri ezberlemekle olur. Böylece çok kısa zamanda kişi mat edilebilir.

Daha pek çok ince ayrıntı olmasına rağmen kabaca satranç bu şekilde oynanır.

Aptal matı gibi basit açılışlar yapmama, sürekli şahı, veziri ve kaleyi açmaza alma, kısa rok yapma, geçerken alma, piyonu vezir yapma ve tek bir taş bile vermemeye çalışma satrancın özüdür.

Oyun oynarken ŞAH demek karşıdakine hakaret anlamına gelir. Yapılmamalıdır. Kişi zaten Şahını tehdit ettiğinizi görmelidir.

Her şeyi gözlerinizle hesap edin ve tek bir hamlede ve tek elle taş değişimi yapın. Aksi takdirde dokunduğunuz taşı oynamak zorunda kalırsınız.

Cep telefonlarında satranç saati gırla var. Bir tanesini indirip en fazla 4-5 dk sürecek şekilde zaman ayarı yapmak oyundan sıkılmayı engelleyecektir.

Notasyon tutmak ciddi oyunlar içindir. Böylece tüm hamleler kayıt altına alınır. Devrilme, dağılmaya karşı kayıt yapılır. Bundan başka oyunu bir yere taşırken yeniden dizebilmek için de notasyona ihtiyaç vardır. Böylece oyun kaldığı yerden devam ettirilebilir. Oyunda hata varsa notasyonla fark edilebilir. Hata anına geri dönülüp oyun kalındığı yerden devam ettirilir.

www.lichess.org

Bu siteye üye olabilirsiniz, fakat satrancı iyi bir şekilde öğrendikten sonra 1600-1700 civarı puana sahip oyuncuları yener duruma geleceksinizdir. Bu sitede bu puanlara ulaşınca rakipler ön yargı ile çekimser oyun oynayabilmektedir. O yüzden üye olunabilir fakat üye girişi yapılmadan oynanması tavsiye edilir. Böylece karşıdakiler kendi gibi oynamayı tercih edip oyunu zevkli kılacaktır.

Bu sitede satranca dair her şey bulunmaktadır.