Felsefe Neden 19 Soru Sorar? bu sorunun cevabını gelin hep birlikte irdeleyerek felsefe yapalım
FELSEFE ÇALIŞAMASI HİÇ CEVAPLARA VEYA DAHA FAZLA SORUYA YOL AÇAR MI?
Bu sabah (30.07.2022) bir yazıyı dinledim.
Yüzlerce soru soruyor.
Neredeyse hiç birine cevap bulamıyor.
Oysa felsefenin amacı budur.
Doğa olaylarına ya da insani davranışlara cevap bulabilmek…
Sorular şöyle:
Hz. Muhammed diye bir kişi tarihte yaşamış mıdır?
Bununla ilgili elimizde yazılı bir kaynak var mı?
Tarihte yaşamış kişilere dair yazılı kaynaklar birbirini tamamlarcasına varken Hz. Muhammed’e dair sadece bir kişinin yazısı var. Taberi. 9. yy’da ölen bu kişi de Hz. Muhammed dönemindeki dört kişiden bahseder. Adamın yaşadığı dönem bu döneme iki yüzyıl uzak. Muğlak yani. On dakika içinde kulaktan kulağa bilgiler değişir, tabi yazılı kaynak yoksa. 2 yy’da bilgiler on dakikaya kıyasla hayli hayli değişebilir.
Elimizde yazılı bir kaynak olmadığına göre onun yaşayıp yaşamadığını nereden bileceğiz?
Kuran’dan öğrenebilir miyiz?
Kuran ne zaman yazılmış?
Araştırdığımızda ilk Kuran’ın Hz. Muhammed’den 397 yıl sonra ortaya çıktığını görmekteyiz. Aradaki mesafe çok fazla…
Neden kutsal emanetlerin yaşının öğrenilmesi için araştırma yapılmasına izin verilmiyor?
Nesneler gerçekten de 1400 yıl hiç bozulmadan günümüze gelebilir mi?
Neden Medine’deki arşivlere girilmesine izin verilmiyor?
Gördüğünüz gibi Felsefe sürekli cevap arar, bulana kadar da durmaz. O yüzden şöyle bir önyargı gelişmiştir. Felsefecilerin hepsi ateisttir. Bu doğru mu değil mi bilinmez, çünkü para ve imanın kimde olduğu bilinmez. Zaten kişi, Felsefecilerin hepsi ateisttir, diyorsa zanna kapılıyordur. Zannın çoğu haramdır. Neyse…
Yukarıda yazdığım gibi felsefe çalışmasının “cevaplar” ortaya çıkardığı kesindir.
peki…
Felsefe daha fazla soruya yol açıyor mu?
Apartmana bir satıcı girdi diyelim.
Satıcının art niyetli olup olmadığı belli mi?
Cinsiyeti onun art niyetli olup olmamasını etkiler mi?
Kadın satıcı da mı güvenilir?
Ya başı kapalıysa daha da mı güvenilirdir?
Neden etrafta bir sürü apartman varken sizin apartmana girdi?
Neden bir sürü kat varken asansörle sizin kata çıktı?
Neden kapıyı kapatacakken: “Bir kalemde silip atmayın.” der?
Normalde bir felsefe çalışması yapılıyorsa neredeyse sınırsız sayıda sorunun ortaya çıkması olasılıdır. Her bir soru başka bir soruyu doğurur. Çığ gibi büyür. Monica Lewinsky ve Clinton olayında TV’nin ilk baştaki tek bir sorusundan sonra her gün onlarca sorunun ortaya çıktığına tanık olmuştum. Düşünmüştüm bu kadar soruyu nereden buluyorlar diye… Yıllar sonra öğrendim. Felsefe bir şeye cevap ararken en az “19” soru soruyor ve gerçeğe ulaşıyor.
- Soru artık cevaplanacak soruya gerek duyulmadığı bir sayıyı ifade ediyor.
Deneyelim mi?
Depremde yıkılmayacak bir bina yapılabilir mi?
Hayır.
Yine de onu yıkacak bir şey bulunabilir mi?
Evet. Her şey.
Nedir bunlar?
Deprem çok şiddetlidir, 9 ve üzeri mesela ve dünyadaki hiç bir yapı bunu kaldıramaz.
O zaman yıkılamayacak bir bina yapılamaz mı?
Belki yapılabilir.
Nasıl?
Binanın tamamı çok kalın mikadan yapılır. Bağlantılar, bir piramidi ortaya çıkaracak şekilde yapılır. Zemine de bilyeler konur. Deprem 9 ve üzeri de olsa bina tek parça halinde sallanarak ayakta kalır.
O zaman yıkılamayacak bir bina yapmak mümkün mü?
Tam olarak değil.
Nasıl?
12 şiddetinde bir depremde yer yerinden oynar. Bina çukura düşer. Çarpmaların etkisiyle yıkılabilir.
Yıkılamayacak bir bina yapmak mümkün görülmüyor değil mi?
Evet. Mümkün değil.
Çelikten ve yine piramit şeklinde yapılsa, bu binanın her bir duvarı tek parça olsa ayakta kalabilir mi?
Hayır.
Neden?
Çok şiddetli bir depremde binanın alacağı şekil önceden öngörülemez.
***
Gördüğünüz gibi felsefe yapmak mutlaka cevaplara ve yeni soruya götürüyor bizi ve daha 19. soruya gelmeden sorumuza cevap bulabildik.
Eğer bir şeyi araştırırken sadece bir soru ve cevabı ile yetiniyorsanız. Soru sorarken iki haneli soruya çıkamıyor veya ona yakın sayıda soru sorup olayı kavramaya çalışmıyorsanız, yüksek olasılık zanda bulunacaksınızdır. Çünkü cevap genelde ayrıntıda gizlidir. O ayrıntıların sonuncusu da en fazla 19. soruyla açığa çıkmaktadır.
Bunu sen mi yaptın?
Hayır.
Bu soru ve bu cevapla yetinmemeli insan, başka sorular da sorulmalıdır.
Hiç daha önce gizlediğin bir şey oldu mu? Bu olurken sen neredeydin gibi mesela… Bana söylemek istediğin bir şey var mı? Kişi doğru söylüyor olsa bile gerçek farklı olabilir. Onun doğru söylemesi gerçeği söylediği anlamına gelmez.
Nezaket Eylemlerinin Bir Nedeni Var Mı
